Op de website van het toeristenbureau van Wallonië wordt het zo aangekondigd. De Slag van Waterloo wordt jaarlijks nagespeeld in een weekend in juni. Uiteraard is de actie te vinden in het dorpje Waterloo.

Vinden we werkelijk gezelligheid bij de Slag van Waterloo?

Als onderdeel van de Napoleonroute zijn we onderweg naar het dorp Waterloo. De Napoleonroute is een autoroute gebaseerd op de weg die Napoleon en zijn soldaten aflegde van de Frans-Belgische naar Waterloo, waar zijn einde als heerser wordt bepaald. In Tour du Napoleon vertel ik je alles over deze autoroute. Een keer per jaar, in juni, wordt de Slag van Waterloo nagespeeld door honderden acteurs. Wij parkeren onze auto op de grote parkeerplaats bij Memorial 1815 en laten ons onderdompelen in de wereld van sterk ruikende kruitdampen en felgekleurde uniformen.

Van ver al is de enorme leeuw op een heuvel van 45 meter hoog te zien. Dit is het Heuvel met de Leeuw, een herdenkingsmonument, opgericht door koning Willem I der Nederlanden, om de Slag van Waterloo te herinneren. En niet, zoals ook wel gezegd wordt, ter nagedachtenis dat deze koning gewond raakte tijdens een veldslag. We klimmen omhoog richting de gietijzeren leeuw die 28 ton (!) weegt. Het is een fikse klim, maar we worden beloond met een prachtig uitzicht over de Waterloose velden. Terwijl ik mijn ogen dichtknijp, zodat ik door mijn wimpers kijk, probeer ik me de duizenden soldaten tussen de kruitdampen voor te stellen…

Ik hoef overigens niet heel lang mijn fantasie te gebruiken. Het is bijna tijd, dus we haasten ons weer naar onderen en wandelen over een pad naar de Hoeve van Hougoumont. Drommen mensen verzamelen zich rondom de weien bij de hoeve. Ondertussen zien we al soldaten hun plek innemen. De Fransen trekken de bossen in en de geallieerden positioneren zich recht voor ons, met het gezicht richting het bos. Langzaamaan zijn het niet alleen de kinderen die het allemaal spannend vinden… Uit de luidsprekers schalt een korte uitleg en dan knalt het eerste kanon: BAMMM! De geallieerden vuren op de Fransen die zich in de bossen schuil houden.

In een anderhalf uur durend schouwspel, rukken de Fransen op uit de bossen, knallen de kanonnen honderduit, vallen er vele ‘doden’ en ‘gewonden’ onder de soldaten en draven de paarden voorbij. Gelukkig blijven die vandaag allemaal leven, want tijdens de echte slag lieten ruim 10.000 paarden het leven.|
We krijgen verschillende tactieken te zien, zoals een aanval vanuit een lijn en verdediging vanuit een vierkant. We spreken 1815 dus de gevechten gaan niet snel, want het laden van de kanonnen en geweren kost tijd. Uiteindelijk trekken de geallieerden zich terug achter de muren van de Hoeve van Hougoumont en houden daar verbazingwekkend stand. We wisten wel dat Napoleon deze slag uiteindelijk zou verliezen, maar het lijkt er toch lange tijd op dat hij wel zegeviert.

Even later lopen we, diep onder de indruk van al het geweld, de uniformen en de grote aantallen paarden, terug richting de Leeuw. Daar ligt een prachtig museum, onder de grond, dat uitgebreid uitleg geeft over de slag. De levensgrote poppen geven uitleg over ieder onderdeel van het leger en van de strijd. Zo leren we bijvoorbeeld dat het woord ‘Huzaar’, de benaming van de Hongaarse soldaten, twintig betekent. De boeren in dat land moesten namelijk voor iedere twintig personen een soldaat leveren. Ook valt ons op dat de verschillende uniformen vaak felgekleurd zijn. Het doel daarvan was zodat de soldaten de troepen konden herkennen en niet hun medestanders afknalden.

En we leren dat een pistool in die tijd al een zeer nauwkeurig wapen is. Het pistool werd vooral gebruikt door ruiters, om van zeer dichtbij te schieten. Door het kruit ontstond een vlam en daarmee kwam de kleding van de soldaten in brand te staan. Ieder leger had ook zijn eigen chirurgen, die in enkele minuten tijd een ledemaat moesten amputeren of andere zware behandelingen moesten geven zonder verdoving. Na al deze kennis te hebben opgedaan, ervaren we zelf hoe het moet zijn geweest. In een 4D met trillingen, 3D-bril en brandgeur ervaren we de grootsheid van de veldslagen.

Verschillende boerderijen die een cruciale rol speelden tijdens deze veldslagen zijn te bezoeken. Zoals het veldhospitaal Ferme Mont St. Jean. Hier zijn we een boor waarmee kogels uitgedraaid worden, zagen voor amputaties, tongschrapers en ander gruwelijk, maar vaak levensreddend materiaal. We lezen dat van de 300.000 soldaten die deelnamen aan de Slag van Waterloo, er ruim 60.000 gewond raakten. Ongeveer 24.000 mannen konden het niet navertellen, dat betekent dat meer dan de helft van de gewonden het overleefde. Bedenk dat zaken als verdoving, antibiotica en desinfectiemiddelen in die tijd nog niet uitgevonden zijn…

Het veldhospitaal is ook een plek om het informatieve met het lekkere te combineren. Want wie is uitgegruweld, kan even afschakelen met een echt Waterloo-biertje. Wij nemen wat flesjes mee voor later, want een bezoek aan de bivaks staat op het programma. Zoals de bivak bij Le Caillou. Dit is het laatste hoofdkwartier van Napoleon. Op de tafel in de keuken bepaalde hij de tactiek voor de slag. Nu is dit het bivak van de Fransen. We zien rijen tenten, er wordt gekookt op kampvuurtjes, kinderen in uniform spelen zonder zorgen en de soldaten drinken gezellig een biertje uit metalen pullen.

Wie naar Waterloo gaat, krijgt onherroepelijk een opmerking over Abba naar zijn hoofd geslingerd. De hit ‘Waterloo’ gaat over een vrouw die zich overgeeft aan de liefde, net zoals Napoleon zich overgaf bij de Slag van Waterloo. Verder is er totaal geen referentie met de gruwelijkheden aan het begin van de 19de eeuw of het dorpje nu. Na een weekendje Slag van Waterloo concluderen we overigens dat ondanks alle gruwelijkheden, er inderdaad ook zeker wat gezelligheid te vinden is. Met name bij de bivaks en bij het veldhospitaal. En Waterloo zelf, ook hartstikke gezellig!

– Uitgebreide informatie over de re-enactment van de Slag van Waterloo en de Napoleonroute is te vinden op de website www.walloniebelgietoerisme.nl.

– Parkeren is op alle genoemde plekken goed te doen. Aangezien het toeristische locaties zijn, hebben de musea een eigen, gratis parkeerplaats of ligt er grote parkeerplaats in de buurt. Bij de bivaks kun je langs de doorgaande weg parkeren.

– Overnachten: Wij sliepen Hotel Martin’s in Waterloo. Een prima hotel met chique restaurant. Je parkeert op het terrein van het hotel.

– Wie alle bezienswaardigheden rondom Napoleon in Waterloo wil zien, kan het beste de Pass 1815 aanschaffen. Daarmee krijg je entree tot meerdere musea, het panorama en de heuvel van de leeuw.

– Wie maar niet genoeg kan krijgen van de Slag van Waterloo, moet ook zeker even een bezoekje brengen aan het Wellington Museum, gewijdt aan Generaal Wellington van de geallieerden.